Eskiden vasıfsız eleman olarak görülen hamallar, evden eve nakliyat şirketlerinin ortaya çıkmasıyla, kalifiye eleman halini almışlardır. Çünkü ev ve ofis taşıma işi sadece hamallık ve kaba güçle yapılan bir iş değildir. Ev ve işyerlerinde bulunan mobilyalar, beyaz eşyalar, elektronik aletler ancak özel bilgi ve uzmanlık gerektiren servis hizmetleri kapsamındadır. Bu da ancak vasıflı ve profesyonel elemanlar tarafından gerçekleştirilebilecek faaliyetlerdendir.
Modern hayatın yaşantımıza getirdiği kolaylıklar saymakla bitmiyor. İnternet ve cep telefonu bu kolaylıkların en yaygın örneği. Ama modern hayat aynı zamanda pek çok şeyi de hayatımızdan siliyor. Kaybolan meslekler var örneğin. Yorgancılar, semerciler ve dövme bakır ustaları yok denecek kadar azaldılar. Mahalle aralarında yük taşıyan hamallara da artık rastlanmıyor. Oysaki bir zamanlar hayatın parçasıydılar. Aynen mahalle bekçileri veya bozacılar gibi.
Arkasına taktığı tahta bir arkalık veya sepet ile yük taşıyan kişiye hamal derdik. Hamal ne demek sorusunun cevabını çok zor bir işi yapan bu insanlar verirdi. Sürekli ağırlık altında çalıştıkları için güçlü kuvvetli insanlar olurlardı. Günümüzde bu çeşit taşıma sebze hali gibi mekanlarda, özellikle sabah saatlerinde yaşanıyor.
Hala yaklaşık bir kilometrelik bir mesafelerde insan gücüne dayanan bu iş belki Anadolu’nun otobüs garajlarında da sürüyor. Modern hava alanlarında da çalışan hamallar ise modern iş kıyafetleri giydiler ve kişisel olarak değil, artık bir şirketin veya belediyenin elemanı olarak hizmet veriyorlar.
Hamal kelimesinin anlamı özellikle eski İstanbul için farklıydı. O zamanın itfaiyecileri olan tulumbacılar ve bekçilerle birlikte sık sık yaşanan yangınlarda eşyaları dışarı taşıyıp kurtarmakla görevliydiler. Bütün mahallenin güvendiği insanlardı. Bir meslek birlikleri yani bir loncaları vardı.
Lonca başkanı olan hamal kethüdaları da vardı. Belki de o günlerin anısına İstanbul Cağaloğlu’ndaki hamal heykeli sırtına astığı arkalığı ile hala yük taşıyacak gibidir.
Hamalların taşıdığı şeyler aslında vücut kuvvetlerinin kaldırabileceği her şey. Fırına taşınan un çuvalları, inşaatlara gelen çimento torbalarının indirilmesi, kum taşınması gibi işler gene hamallara kalıyor. Ama şüphesiz bugün hamallık mesleği denince hala akla eşyaların taşınması geliyor.
Yeni alınan mobilyaların eve gelmesi, yerine yerleştirilmesi, hatta önce eskilerin çıkarılması sırasında böylesi bir işgücüne ihtiyaç duyuluyor. Aynı zamanda ev taşınmasının ayrılmaz bir parçası da hamallar.
Her ne kadar bir taşımacılık şirketini aramak büyük kolaylık sağlasa bile gene de eşyaların paketlenmesi, paketlerin taşınması, zarar görmeden nakledilmesi, gidilen yerde eşyaların indirilmesi ve yerleştirilmesi için gene de hamallara ihtiyaç var. Beyaz eşyaların sırtlanıp götürülmesi ve hasarsız nakledilmesi ise tamamen onlara ait.
Demonte eşyaların sökülüp taşınmaya hazırlanması ve sonradan yeniden monte edilip kullanılacak duruma gelmesi de evden eve nakliyat şirketi bünyesinde çalışan hamalların sorumluluğunda.
Yani hamallar bir yerde mobilya montajından da anlamak zorundalar. Artık bir kilometrelik yürüyüş mesafesinden öte özellikle şehirlerarası taşınmalarda hizmet veren evden eve taşımacılık firmasının müşteri memnuniyetini sağlamakla görevli, müşteriyle birebir iletişimini kuran nakliye çalışanları pozisyonundalar.
Bütünüyle insan emeğine dayalı üretim buhar gücü ile beraber eksi yönde değişime uğradı. Sonrasında bulunan elektrik, endüstri dünyasındaki otomasyon sistemleri ve günümüzdeki robot teknolojisi salt el emeğine dayanan işlerin sonunu getirdi. Bugün el emeği ile üretilen malzeme neredeyse sanat eseri sayılıyor.
Antalya evden eve nakliyat sektörü de bu otomasyondan şüphesiz payını alıyor. Bant sistemine dayanan taşımacılık, forklift gibi iş aletleri taşımacılığın ayrılmaz parçası. Belki de böyle olmak zorunda. Sanayi üretiminde taşınacak malzeme artık insan vücudunun kaldıracağı ağırlıkları çoktan aştı.
Birebir hamal taşıması hem zaman hem işgücü açısından artık mümkün değil. Ve işin başka bir boyutu daha var. Taşımacılık masrafı maliyet hesapları içinde en aza indirgenmek zorunda, bu yüzden kargo taşımacılığında aynı güzergahta olan paketler tek bir araçla naklediliyorlar.
Hamallığın da evden eve taşımacılık sektörüne bağlı kalması, bu yüzden eşya nakliyatında profesyonel hamallara dönüşmesi bu gelişmelerin çok dolaylı bir sonucu olarak kabul edilebilir.
Toplumun bütün kesimlerini sosyal olarak ve özellikle sağlık alanında güvence altına almaya çalışan sistem hamallar konusunda pek net değil. Eğer çalışan bir nakliye şirketi elemanı olarak görevliyse o zaman bir iş akdi sağlandığı için sigorta kapsamına alınabiliyor.
Ama bir iş yerine bağlı olmadan veya bir işyeri ortada olmadan gezici olarak hizmet veren hallaç, kalaycı, ayakkabı boyacısı, nalbant, odun ve kömür kırıcısı ve hamallar gibi küçük sanat erbabı hem gelir vergisinden muaf tutuluyor hem de kayıtlarda istisna akdine dayandırılıyor.
Yevmiye usulü gelir onlara sosyal bir güvence sunmuyor. Bu konuda yeni düzenlemelerin yapılması gerekiyor. Günlük ev hizmetlisi olarak çalışan temizlikçilerin sigorta kapsamına alınması benzeri bir düzenleme hamallık mesleği açısından sosyal adaleti getiren bir düzenleme olacaktır.
Bedenen çalışan hamalların en çok karşılaştığı meslek hastalığı hiç şüphesiz bel ağrıları. Omurganın aşırı basınç altına girmesi, yapılan ters hareketler bel fıtığına yol açıyor. Kas ağrıları ve omurga da eğiklikler, kamburlaşma sık sık görülüyor.
Şehirlerarası nakliyatta uzun yol sürücülerinin hareketsizliği bile bu gruptaki meslek hastalıklarına eklenebilir. İşi yaparken harcanan aşırı efor kalp üzerinde de olumsuz etkiler yapıyor. Ayrıca aşırı terleme ve sonrasındaki üşütmeler de hamallık mesleğinin risklerinden. Hamallık meslek hastalığına yakalanma riskinin en çok olduğu iş kollarından biri.
Bugün nakliyat sektörünün çok ihtiyaç duyulan parçası haline gelen evden eve nakliyatta hamallar bu hizmetin can damarı olup, çalıştıkları en belirgin iş koludur. Evden eve nakliyat işinde hamallar hala bu hizmetin en temel parçası. İşin çabuklaşması ve daha kolay yapılması için asansörlü taşımacılık işin içine girmiş olsa bile hamal hizmeti olmadan o iş yürümüyor.
Paketlemeyi bilen, eşyaların emniyetini sağlayan, pratik olan ve müşteri memnuniyetine öncelik tanıyan bir hamal Türkiye'nin diğer illerinde ve Antalya'da evden eve nakliyat işi yapan bir firmanın en büyük kozlarından biridir. Hatta bu arada gerçek profesyonel işçi kavramına uygun olarak sadece taşınacak eşyanın değil, kendinin ve çevrenin güvenliğini de düşünmesi gerekir.
Günümüzde hamallık böylesi bir evrim geçirmek zorunda kalmıştır.
Kahvelerde ve ne yazık ki amele pazarı olarak adlandırılan yerlerde hamal lazım mı diyerek iş bekleyen ve günlük ekmeğini kazanmaya çalışan, yevmiye usulü kazanç elde edebilen ve günlük çalışan işçilerden olan hamallara artık pek rastlanmıyor.
Tek başlarına veya ekip olarak hizmet veren, asansörlü taşıma yapacak kadar teknik bir donanıma sahip, gerektiğinde evrak doldurabilen ve sorumluğu alabilecek profesyonel taşıma ekibi haline geldiler.
Evden eve nakliyat Antalya firmaları ve hamallar sadece bu alanda hizmet vermiyorlar. Bankaların, ofislerin, hastanelerin, okulların, fuar alanlarının ve gerektiğinde resmi dairelerin taşınması da onların iş sahasına giriyor. Bunlar çok daha dikkat gerektiren alanlar ve taşımacılıkta ustalaşmayı gerektiriyor. Evden eve taşınma işinde çalışan hamallar özellikle bu çeşit spesifik işlerde çok daha tecrübeli olmalılar.
Bu çeşit özel taşınacak malzeme arasında sanat eserlerinin ve piyanoların taşınması bile sayılabilir. Piyano taşımacılığı bugün kapak kısmının sökülüp takılması, ana gövdenin hasarsız taşınması ve uygun yumuşak malzemeyle paketlenmesi gibi ayrıntılar taşıyan çok zahmetli bir iş.
Yapılan işte uzmanlaşma işin kalitesini yükseltiyor. Kalite ise hizmet sektöründe fark yaratan tek unsur. Bu yüzden evden eve nakliye firmaları artık profesyonel taşıma ekipleri ile hizmet veriyorlar.
